Serviks Kanseri, serviks olarak adlandırılan, rahmin alt kısmının kanseri olup bu bölgenin yüzeyini oluşturan hücre tabakasının anormal hücrelere dönüşmesiyle ortaya çıkabilir. Bu hücrelerde oluşan değişikler çok yavaş seyirli olup öncelikle anormal hücre, sonra prekanseröz (kanser öncüsü) hücre ve en sonunda kanser hücresine dönüşüm olur. Kansere dönüşme süreci diğer bazı kanser türlerine göre daha uzundur. Serviks Kanseri, dünyada kadınlarda en sık görülen 5 kanser türünden biri olarak evresine göre daha derin dokulara ve uzak organlara yayılım gösterebilir.
Büyük ölçüde önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen Serviks Kanseri, gelişmekte olan ülkelerde çoğunlukla genç ve sosyoekonomik açıdan yoksun kadınları etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bir ülkede Serviks Kanserinden kaynaklı ölümü engellenen kadın sayısı o ülkenin sağlık hizmetleri yönünden gelişmişliği ve kadına verilen değer ile doğru orantılıdır. Serviks Kanserinin, tarama yöntemleri ile erken tanı alındığında hastalığa bağlı ölüm oranlarının büyük oranda azaltılabildiği kanıtlanmıştır. Serviks Kanserinin neredeyse tamamına yakını HPV adı verilen bir virüsün (Human Papilloma Virüsü) bazı tipleri nedeniyle oluşmaktadır. Bu HPV enfeksiyonu geçiren herkesin Serviks kanseri olacağı anlamına gelmez. HPV sadece tek bir çeşit virüs olmayıp bilinen 200’den fazla virüsten oluşan bir grubun adıdır. Çoğu insanda aktif enfeksiyona neden olmazlar ancak bazı yüksek riskli türlerle enfeksiyon yaygındır ve genital siğillere veya kansere neden olabilir. İnsanların %90'ında vücut enfeksiyonu kendi başına kontrol eder. Ancak yüksek riskli HPV tipleriyle, kalıcı HPV enfeksiyonu Serviks Kanserinin nedenidir. Küresel olarak her yıl 625 bin civarında kadın ve yaklaşık 70 bin erkeğin HPV ile ilişkili kansere yakalandığı tahmin edilmektedir. |
Risk Faktörleri Nelerdir?
Ø 30 yaşın üzerinde olup tedavi edilmemiş Human Papilloma Virüs (HPV) ve/veya cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların olması,
Ø Çok doğum yapmak ve ilk doğumu erken yaşta yapmak,
Ø Erken yaşta (16 yaş öncesi) aktif cinsel yaşama başlamak,
Ø Birden fazla cinsel partnerin olması,
Ø Sigara içmek,
Ø Düşük sosyoekonomik düzeye sahip olmak,
ØZayıflamış bağışıklık sistemi (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü/HIV gibi) hastalıkların olması. |
Belirtileri Nelerdir?
Serviks’te kanser öncesinde gelişen değişiklikler genellikle belirti vermeyip ancak pelvik muayene, Pap Smear testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit edilebilmektedir. |
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız hemen hekiminize başvurunuz:
Ø Vajinadan artan miktarda veya alışılmadık türde akıntı geliyorsa,
Ø Sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı hissi varsa,
Ø Yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık gelişmişse,
Ø Tek ya da iki bacakta şişkinlik varsa,
Ø İdrar yaparken ağrı hissedilirse,
Ø Normal adet dönemi dışındaki zamanlarda lekelenme tarzında hafif kanama oluyorsa,
Ø Normalden daha uzun süren veya daha ağır olan âdet kanaması söz konusu ise,
Ø Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama veya ağrı varsa,
Ø Menopoz sonrası kanama olursa.
Erken Teşhis
Günümüzde serviks kanserini önlemeye veya erken tanıya yardımcı olmak üzere geliştirilmiş iki tarama
testi yaygın şekilde kullanılmaktadır.
Ø HPV testi; Serviksteki hücresel değişikliklere neden olabilecek virüsün, serviks hücrelerinde tespiti
esasına dayanan bir testtir.
Ø Pap Smear testi; uygun şekilde tedavi edilmezse Serviks kanserine dönüşebilecek olan kanser
öncülü durumları (Servikteki hücre değişiklikleri) arama esasına dayanan bir testtir.
Her iki test de son derece basit ve ağrısız işlemlerdir.
Ülkemizde uygulanan Ulusal Kanser Tarama Programı uyarınca, tarama standartlarımız doğrultusunda 30-65 yaş arası kadınlarımıza 5 yılda bir ücretsiz olarak HPV-DNA testi ile tarama yapılmaktadır. |
Tarama Testleri Nerelerde Yapılabilir?
ØAile Sağlığı Merkezleri, ØToplum Sağlığı Merkezleri, ØSağlıklı Hayat Merkezleri ØKanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) Kırsal ve dezavantajlı gruplara da mobil tarama araçları ile söz konusu tarama hizmetleri ÜCRETSİZ olarak verilmektedir. Ayrıca; kamu ve üniversite hastaneleri ile özel hastanelerde de PAP-Smear testi ile fırsatçı taramalar devam etmektedir. |
Tedavi
Erken dönemde saptandığında ek bir başka tedaviye ihtiyaç olmadan tümör cerrahi olarak çıkartılabilir. Eğer daha ileri bir safhada karşılaşılmışsa kemoterapi ve radyoterapi verilmektedir. Hangi tedavinin kime ve nasıl uygulanacağı evreye göre değişmektedir. |
Korunma
ØHPV’nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcuttur. Dünya Sağlık Teşkilatı, serviks kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklara aşı yapılmasını önermektedir.
Ø30 yaşından itibaren tarama testlerini düzenli bir şekilde yaptırmak.
ØGüvenli cinsel ilişki konusunda danışmanlık almak.
ØErkeklerin sünnet olması.
Sigara kullanmamak