KİLİS SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü

Bu yazıda, Dünya İntiharı Önleme Günü farkındalık çalışmaları kapsamında tüm toplumdaki bireylerin anlayabileceği dilde; intihar ve ilgili ruhsal hastalıklar hakkında farkındalığın önemi, risk grupları, intihar düşünceleri olan veya yakınında intihar düşünceleri olan kişilerin yapabilecekleri ve Kilis ili içinde konuyla bağlantılı olarak kişilerin yardım alabilecekleri bazı kurum ve kuruluşların adresleri aktarılmıştır.

İntihar, hem bireysel hem toplumsal olarak; sosyal, psikolojik ve ekonomik sonuçları olan, önlenebilir, önemli bir halk sağlığı sorunudur. Dünyada bir yılda 700.000'den fazla intiharın gerçekleştiği tahmin edilmektedir ve her intiharın çok daha fazla insanı derinden etkilediği bilinmektedir.[1] İntihar ve/veya intihar girişimleri dünyanın tüm bölgelerinde görülebilmektedir. Ülkemizde ise, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2022 verilerine göre; intihar hızı her 100.000 kişide 4,88’dir ve intihar sebebiyle yaklaşık olarak dört bin vatandaşımız hayatını kaybetmiştir.[2]

İntihar açısından bazı risk grupları bulunmaktadır. Özellikle depresyon, alkol kullanım bozuklukları gibi ruhsal hastalıklarla arasındaki bağlantı bilimsel çalışmalarla kurulmuş olsa da, birçok intihar; mali sorunlar, kişisel ilişkilerin bozulması veya hastalık gibi stresler sebebiyle kriz anlarında hayatla baş etme yeteneğinin bozulmasıyla dürtüsel olarak gerçekleşir.

Mülteciler ve göçmenler, mahkumlar, din, ırk ve cinsel yönelim açısından azınlıkta olan bireyler gibi incinebilir gruplar arasında intihar oranları daha yüksektir.[3] Dahası, COVID‑19 salgını ve doğal afetler (depremler, seller vb.) gibi acil ve afet durumları hem ruh sağlığı sorunlarının yaygınlığını arttırmakta, hem de temel ruh sağlığı hizmetlerinin sunumunu aksatarak durumu daha da kötüleştirebilmektedir.[4]

Ruh hastalıkları ve intiharla ilgili damgalamadan dolayı, intihar etmeyi düşünen ve/veya intihara teşebbüs eden birçok kişi yardım için başvurmamakta, başvurmaya çekinmekte ve bu nedenle ihtiyaç duydukları yardımı alamamaktadır. İntiharın önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu konusunda bilinç eksikliği ve birçok toplumda bunun açıkça tartışılmaması nedeniyle intiharın önlenmesi yeterince ele alınmamıştır. Toplumun bilinçlendirilmesi ve bu tabunun yıkılması, intiharı önleme konusunda ilerleme kaydetmek açısından önemlidir.[5]

Dünya İntiharı Önleme Günü, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası İntiharı Önleme Birliği (IASP) tarafından 10 Eylül 2003 tarihinden itibaren; dünya çapında bu soruna dikkat çekmeyi, hükümetlerin, derneklerin, sağlık çalışanlarının ve akademisyenlerin farkındalığını arttırmayı ve damgalamayı azaltmayı amaçlamaktadır.[6] “Harekete Geçerek Umut Yaratmak” 2023 Dünya İntiharı Önleme Günü'nün temasıdır. Bu tema, intihar dışında bir alternatif olduğunu, eylemlerimizle umudu teşvik edebileceğimizi ve intiharı önlemeyi güçlendirebileceğimizi hatırlatır.[7]

‘’İntihar bireysel, bölgesel ve ulusal düzeyde yapılabileceklerle önlenebilir!’’

Eğer intihar etme düşüncesi veya krizi yaşıyorsanız;[8]

• İntihara meyilli hissediyorsanız yalnız değilsiniz ve alabileceğiniz ücretsiz destekler mevcut. Desteklendiğinizi hissetmeyi hak ediyorsunuz.
• İntihar/kendine zarar verme düşünceleri, çok endişe ve üzüntü vericidir; intiharı veya kendinize zarar vermeyi düşünüyorsanız veya tehlikede hissediyorsanız, güvenliğinizi sağlamak için lütfen derhal acil servisi arayın.
• Nasıl hissettiğiniz hakkında konuşmak, sıkıntılarınızın bir kısmını hafifletmeye yardımcı olabilir. Yakınınızda olan ve güvendiğiniz biriyle konuşmak isteyebilirsiniz.
• Bir ruh sağlığı uzmanına ve/veya psikologa görünmenin değerini bilmek de önemlidir. Size daha uzun vadeli bir destek sağlayabilirler.

Eğer yakınınızda biri intihar düşüncesi/krizi yaşıyorsa;

• Birisi size intihara meyilli olduğunu söylediğinde onu ciddiye almalısınız.
• Birisinin intihara meyilli olduğundan endişeleniyorsanız, ona bunu açıkça sorabilirsiniz. Araştırmalar birisiyle intihar hakkında açıkça konuşmanın o kişinin intihar riskini artırmadığını göstermektedir. Onlarla intihar hakkında rahatça konuşabileceğinizi düşünüyorsanız sade, anlaşılır ve doğrudan bir dil kullanmaya çalışın; örneğin, "Seni çok önemsiyorum, intihara meyilli hissediyor musun?"
• İntihar deneyimi yaşayan insanlar, konuşacak ve onu dinleyen birinin olmasının ne kadar yararlı olduğunu vurgulamışlardır. Bu, karşınızdaki kişiye çözüm bulmakla ilgili değil, kişiyi dinlemek ve yardım seçeneklerini keşfetmesini desteklemekle ilgilidir.
• Yardım davranışını teşvik etmek için psikiyatr veya psikolog gibi profesyonel desteklerle bağlantı kurmak önemlidir. Desteklediğiniz kişiye sağlık uzmanından randevu alırken yanlarında bulunarak yardımcı olabilirsiniz.
• Kendi zihinsel sağlığınıza ve refahınıza dikkat etmeniz ve kendi desteğinizi aramanız da çok önemlidir.

Sağlık çalışanları ve diğer paydaşlar için öneriler;

İntihar için önlenebilir ve etkili müdahaleler mevcuttur. Her şeyden önce, depresyon ve alkol kullanım bozukluklarının erken teşhisi ve tedavisi, intihar girişiminde bulunan kişilerin takibi ve topluluklarda psikososyal destek için ortamlar hazırlanması temel öneme sahiptir. Aynı derecede önemli olan diğer yaklaşımlar; silah, kimyasallar gibi intihar araçlarına erişilebilirliğin azaltılması, medyanın intihar hakkında sorumlu bir şekilde haberleştirmeyi benimsemesi ve alkolün zararlı kullanımını azaltmak için politikalar uygulamaya koymayı amaçlayan nüfus düzeyindeki müdahalelerdir. Sağlık sistemleri açısından bakıldığında, sağlık hizmetlerinin intiharın önlenmesini temel bir bileşen olarak içermesi ve buna yönelik politika ve eylem planları oluşturması önemlidir.[9]

Kilis İlinde Ruh Sağlığı ile İlgili Danışmanlık ve Tedavi Alabileceğiniz Kurumlar;